Trước năm 1986, nền kinh tế Việt Nam là “Kế hoạch hóa”, theo mô hình chung của Chủ nghĩa Cộng sản. Sau cái gọi là công cuộc “đổi mới”, lãnh đạo Việt Nam quyết định đưa nền kinh tế chuyển sang mô hình kinh tế thị trường của Tư bản Chủ nghĩa. Nhưng để dấu diếm sự phản bội đối với Chủ nghĩa Cộng sản, điều mà ông Hồ Chí Minh đã chọn, họ thêm cái đuôi “định hướng Xã hội Chủ nghĩa” vào sau cụm từ “kinh tế thị trường”.
Từ đó, nền kinh tế Việt Nam mang cái tên: “kinh tế thị trường định hướng Xã hội Chủ nghĩa”, chẳng giống ai. Trên thế giới chỉ có duy nhất Việt Nam mới có khái niệm lạ kỳ như vậy.
Đó là lý do vì sao, lâu nay, các quan chức lãnh đạo Việt Nam đã nhiều lần đề nghị Hoa Kỳ và các nước phương Tây, công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường. Mục đích, Việt Nam hy vọng nhận được sự hỗ trợ và ưu đãi của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Nhưng đề nghị này đến nay vẫn không đạt kết quả.
Được biết, Việt Nam đã được 69 quốc gia trên thế giới công nhận có nền kinh tế thị trường. Nhưng Hoa Kỳ và các nền kinh tế lớn phương Tây dứt khoát không thừa nhận.
Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) ngày 24/1, dẫn bản tin từ một hãng tin quốc tế, loan tin với tiêu đề “Việt Nam: Việc Mỹ liệt vào diện “kinh tế phi thị trường” có hại cho quan hệ song phương”.
Bản tin cho biết, Đại sứ Việt Nam tại Mỹ, ông Nguyễn Quốc Dũng, đã phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, tại Hoa Kỳ, ngày 23/1, kêu gọi Hoa Kỳ chấm dứt việc gắn nhãn “nền kinh tế phi thị trường” đối với Hà Nội. Đồng thời, ông Dũng cảnh báo rằng: “việc duy trì các mức thuế trừng phạt đối với hàng hóa Việt Nam là điều không tốt cho mối quan hệ song phương đang ngày càng thân thiết hơn”.
Vẫn theo hãng tin quốc tế trên, Đại sứ Nguyễn Quốc Dũng còn nói rằng, Việt Nam không đáng bị liệt vào diện “kinh tế phi thị trường”, một quy chế do Mỹ định danh, trong đó có 12 quốc gia trên thế giới.
Đại sứ Dũng cho rằng: “hãy nhìn vào mối quan hệ giữa hai nước chúng ta mà xem, liệu có thể chấp nhận được không khi mà Việt Nam nằm trong số 12 nước đó… những nước tệ nhất thế giới ư?”.
Được biết, sau khi bị đưa vào danh sách “nền kinh tế phi thị trường”, Việt Nam liên tục gặp bất lợi trong các vụ kiện chống bán phá giá của Hoa Kỳ. Việc định danh Việt Nam là “nền kinh tế phi thị trường”, cũng được Mỹ áp dụng đối với Trung Quốc, Nga và một số nước khác, với lý do “có sự can dự mạnh mẽ của nhà nước vào nền kinh tế”.
Hoa Kỳ đã áp đặt thuế chống bán phá giá cao hơn đáng kể, đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia bị liệt vào danh sách trên. Nói rõ hơn, đó là các quốc gia có nền chính trị độc đoán. Khi họ không tuân thủ nghiêm ngặt, đúng và đủ, khái niệm kinh tế thị trường, thì lập tức bị đưa vào danh sách trên, mà Việt Nam là một ví dụ.
Vào năm 2023, khi Hoa Kỳ và Việt Nam nâng cấp quan hệ lên “Đối tác Chiến lược Toàn diện”, thì trong cùng năm, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính cũng đã kêu gọi Bộ trưởng Bộ Tài chính Hoa Kỳ chấm dứt việc gắn nhãn “nền kinh tế phi thị trường”. Việt Nam được hứa hẹn rằng, sẽ xem xét. Theo luật của Hoa Kỳ, quá trình xem xét sẽ phải được hoàn thành trong vòng 270 ngày, tức vào khoảng giữa tháng 7/2024, Việt Nam sẽ có câu trả lời.
Theo giới chuyên gia, về mặt nguyên tắc, một quốc gia tôn trọng luật pháp như nước Mỹ, thì khả năng Việt Nam được đưa ra khỏi danh sách “Nhóm 12 quốc gia có nền kinh tế phi thị trường” trong điều kiện hiện nay, là điều không thể.
Trong khi các lãnh đạo Việt Nam do thiếu hiểu biết, đôi khi đưa ra các tuyên bố bừa, nói ẩu, hay nói lấy được, mà họ không lường được hết các hậu quả. Ví dụ, trong chuyến thăm Trung Quốc vào cuối năm 2023, ông Võ Văn Thưởng nói, “Việt – Trung cùng kiên trì đi lên Chủ nghĩa Xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản”. Điều này cho thấy, Việt Nam giống hệt Trung Quốc, vậy làm sao qua mắt được các quốc gia phương Tây.
Giới phân tích cho rằng, lãnh đạo Hà Nội không biết, việc ăn ở hai mặt, kiểu “lá mặt, lá trái”, là điều mà Hoa Kỳ và các nước phương Tây rất ghét. Đó là lý do vì sao, mặc dù Việt Nam đã ký kết trở thành “Đối tác Chiến lược Toàn diện” với Mỹ, Nhật Bản… nhưng vẫn phải xin họ công nhận là nền “kinh tế thị trường”, mà họ vẫn dứt khoát nói không.
Đừng quên, mục tiêu chiến lược của Hoa Kỳ và các quốc gia phương Tây là, xóa sổ tất cả các quốc gia độc tài, các thể chế chính trị chuyên quyền. Vì đó là mầm mống của sự bất ổn thế giới, trên bình diện toàn cầu.
Một khi, Ban lãnh đạo Hà Nội vẫn giữ chính sách đu dây, bắt cá hai tay, dựa vào Hoa Kỳ và phương Tây để phát triển kinh tế, nhưng vẫn dựa vào Trung Quốc và Nga để bảo vệ chế độ độc tài, thì không bao giờ Mỹ và phương Tây mới chịu mở hầu bao giúp đỡ, và ít nhất là không công nhận nền kinh tế thị trường cho Việt Nam./.
Trà My – Thoibao.de
28.1.2024
